دین و محبت
یادداشت: علی حاجیان
یکی از مباحثی که در دین مبین اسلام مورد توجه است محبت است اسلام تاکید دارد مسلمانان با مهر و محبت و با هم رفتار کنند و رحمت در بین جامعه اسلامی جاری و ساری باشد”رحماء بینهم” یک دستور قرآنی است اما این محبت باید در راستای رشد و تکامل باشد زیرا اسلام برنامه تکامل و تعالى انسان است. زیر بنا و اساس این برنامه و این مکتب محبت است. مسئله محبّت به اندازه اى در تحقّق برنامه هایى که اسلام براى پیشرفت جامعه انسانى پیش بینى کرده، مفید است که پیشوایان دین آن را اساس و پایه بلکه خود دین دانسته اند. امام صادق علیه السلام فرمود: «هَل الدّین إلاّ الحُبّ» آیا دین به جز محبّت و مهرورزى است؟! و امام باقر علیه السلام فرمود: «الدّینُ هوَ الحُبُّ وَ الحُبُّ هُو الدّین». دین همان محبّت و محبّت همان دین است. پایه اصلی دین در محبت خداست بر این مبنا که خدا را دوست داشته باش تا او تو را دوست بدارد «قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّه فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمْ اللّهُ وَیَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَاللّه غَفُورٌ رَحِیمٌ» بگو: اگر خدا را دوست دارید، از من پیروى کنید تا خدا نیز شما را دوست بدارد، و گناهانتان راببخشاید و خدا آمرزنده مهربان است. خدایى را که دین معرّفى مى کند بالاترین مرتبه محبّت و مهرورزى را نسبت به موجودات به ویژه انسانها دارد. از این رو اوّلین صفتى که مسلمانها در جمله اى که همیشه و هر روز بارها و بارها موظّف اند آن را تکرار کنند بلکه در ابتداى هر کلام و هر کارى به زبان آورند، صفت مهربانى و مهرورزى او نسبت به موجودات عالم و انسان است. در کلمه «بسم اللّه الرحمن الرحیم» که برنامه افتتاحیه تمام مسلمانان است بعد از نام خدا یعنى اللّه دو صفت رحمان و رحیم باید گفته شود و همیشه محبّت او مورد توجه باشد، زیرا او مهربانترین مهربانان است و همین لطف و مهربانى به انسانها بلکه به موجودات، عامل خلقت آنان و گستردن نظام هستى شده است. در قرآن آمده است: «وَ رَحْمَتى وَسِعَتْ کُلَّ شَى ء»
و بعد از مرحله خلقت مى بینیم خداوند منّان همانطور که خود نسبت به موجودات و مخلوقات خود و در رأس آنها انسانها محبت دارد، از انسانها خواسته است که نسبت به همدیگر هم با محبت باشند و روزبه روز بر محبّت خود نسبت به دیگران بیفزایند.
شاید بتوان گفت یکى از حکمتهاى قرار دادن نسل انسانها از یک پدر و مادر همین باشد که انسانها نسبت به یکدیگر احساس علاقه و محبّت کنند و همدیگر را برادر و خواهر خود بدانند.
مکتب همه انبیاى الهى از آدم تا خاتم بر محور و پایه محبت، بنا شده است و پایگاه اصلى حکومت اسلامى، عشق و علاقه مردم نسبت به پیشوایان دینى و رهبران امّت اسلامى است و پیشوایان بزرگ و معصوم اسلام نیز براى اینکه مردم با شیرینى محبت، زندگى و جامعه خود را شیرین و پر از محبت و عشق و علاقه کنند و از برکات این صفت الهى و نعمت بزرگ خدادادى بهره مند شوند، مردم را به محبّت و مهرورزى فراخوانده و راه و روش آن را عملا” به مردم نشان دادند، که نمونه هایى از آنها را در این مجموعه خواهید خواند.
در عمل نیز آن بزرگواران بعد از خداوند متعال مهربانترین انسانها نسبت به موجودات دیگر به ویژه انسانها بودند. تا جایى که به خاطر محبت به مردم و عشق به آنان از همه چیز حتى جان خود گذشتند تا افراد جامعه را به سعادت ابدى برسانند.
در مورد پیامبر در قرآن مى خوانیم: «وَ ما اَرْسَلْناکَ اِلاّ رَحمهً لِلْعالَمین» و این باید شیوه همه مسلمانان باشد تا محبت عامل وحدت و وحدت عامل رشد و تکامل و پیشرفت و اقتدار جامعه اسلامی گردد.
