چند راهکار برای موفقیت در امتحانات
داوود رشیدزاده
فصل امتحانات تا کمتر از یک هفته دیگر آغاز می‌شود. دانش‌آموزان و دانشجویان بسیاری از همین حالا سعی در برنامه‌ریزی برای موفقیت در این ماراتن نفسگیر دارند.
به همین بهانه ما در این گزارش قصد داریم تا راه‌هایی را برای موفقیت در مسیر امتحانات به شما معرفی کنیم. این راه‌ها بر اساس تجربه افرادی است که در گذشته این دوران را با موفقیت سپری کرده‌اند.
یادداشت‌برداری
یکی از کلیدی‌ترین راه‌های خلاصه کردن حجم انبوهی از اطلاعات و مطالب یادداشت‌برداری است.
به شخصه همیشه از این روش نتیجه مطلوبی گرفته‌ام و همین عادت به یادداشت کردن و خلاصه کردن باعث شده بتوانم حجم انبوهی از اطلاعات را تنها با خواندن چند خط یا بعضی مواقع چند کلمه کلیدی به یاد بیاورم.
حتی اکنون که مدت‌هاست از دوران تحصیل درس و دانشگاه به دور هستم برای انجام مصاحبه یا نوشتن یک گزارش از تمام آنچه می‌شنوم یادداشت‌هایی کوتاه، گاه در حد یک کلمه، برمی‌دارم و به راحتی از همین جملات و کلمات نامفهوم (البته برای دیگران) می‌توانم تمام اطلاعاتم را به یاد بیاورم.
سعی کنید هنگام مطالعه یادداشت‌های کوتاهی بردارید و در انتها یا پیش از امتحان این یادداشت‌ها را چند باری خوب مرور کنید. باور کنید این روش یکی از بهترین روش‌ها، به‌ویژه برای درس‌های حفظی است.
پشت سر هم درس خواندن
مطالعه طولانی‌مدت باعث می‌شود بخش زیادی از مطالبی که در آغاز مطالعه خوانده‌اید، از حافظه کوتاه‌مدت شما پاک شود.
به گفته کارشناسان مطالعه مقطعی با استراحت‌های کوتاه بسیار مفیدتر از مطالعه بلندمدت و پیوسته است. برای بهبود مطالعه می‌توانید پیش از آغاز بخش‌های دیگر سری به بخش‌هایی که قبلا مطالعه کرده‌اید، بزنید و خیلی کوتاه و سریع مروری بر مطالب داشته باشید. تکرار چندباره این کار باعث می‌شود مطلب به حافظه بلندمدت شما منتقل شود و به این راحتی‌ها فراموش نشود. این روشی است که حافظان قرآن و کسانی که شعر حفظ می‌کنند، از آن بهره می‌برند. به دنبال هر ۳۰ تا ۵۰ دقیقه مطالعه، ۱۰ دقیقه استراحت پیشنهاد می‌شود. اگرچه این زمان‌بندی الزاما نباید با همین ظرافت دنبال شود، اما بهتر است برای طول مدت مطالعه و استراحت خود یک محدودیت زمانی تعیین کنید. از این زمان‌های استراحت برای ورزش یا تغذیه استفاده کنید. توصیه می‌شود در خلال این زمان‌های استراحت از انجام فعالیت‌هایی نظیر انجـام بازی‌هــای ویدئویی و تماشای تلویزیون یا فیلم که نیاز به سوخت و ساز مغزی دارند بپرهیزید؛ چرا که این مسئله باعث می‌شود مطالبی را که می‌خوانید به خوبی جذب ذهن نشوند. اطلاعات دریافتی در صورتی که ۲۴ ساعت پس از مطالعه دوباره مرور شوند، ۶۰ درصد بهتر و بیشتر در ذهن باقی می‌مانند.
جلوگیری از حواس‌پرتی
حتما شما هم این لطیفه را شنیده‌اید که هنگام درس خواندن ترک‌های دیوار هم جذابیت پیدا می‌کنند. واقعیت این است که این لطیفه برای بسیاری کاملا درست است. تمرکز نکته کلیدی مطالعه است؛ اما هنگامی که شما مطلبی را می‌خوانید که چندان علاقه‌ای به آن ندارید، تمرکز کردن کار سختی است. جایی را برای درس خواندن انتخاب کنید که بتوانید بهتر روی جزوه‌ها
و درس‌ها متمرکز شوید و هنگام درس خواندن در محیطی باشید که در افزایش تمرکز بیشتر به شما کمک کند؛ به عنوان مثال مکانی که در آنجا وسایل تفریحی زیادی وجود دارد، ممکن است تمرکزتان را مختل کند و وضع به مراتب بدتر خواهد شد. مطالعات روان‌شناسان نشان می‌دهد افرادی که در حین درس خواندن به موسیقی گوش می‌دهند، در امتحانات حفظی نتایج بدتری دارند. دلیل اصلی این مشکل ترانه‌های آهنگ‌ها هستند که باعث می‌شوند ذهن آدم از آنچه می‌خواند، دور شود. پس بهتر است برای نتیجه بهتر تمام آنچه موجب نداشتن تمرکز می‌شود (به‌ویژه گوشی‌تان) را از دسترس دور کنید. خاموش کردن یا بی‌صدا کردن گوشی روش خوبی است.
خواب
برخـلاف بســیاری که سعی می‌کنند در روزهای امتحان خواب کمتری داشته باشند، مطالعات نشان می‌دهد در صورتی که ۸ ساعت بخوابید و تا دیروقت بیدار نمانید حافظه شما بهتر عمل می‌کند.
مغز انسان بر اثر اختلال خواب آسیب می‌بیند؛ زیرا خواب زمانی است که مغز خود را ترمیم و بازسازی می‌کند. مغز شما پس از دریافت اطلاعات درسی نیاز به بازسازی دارد و خوابیدن تنها راه مؤثر برای این مسئله است. پس برای گرفتن نتیجه بهتر حتما سعی کنید خواب کافی داشته باشید. همچنین برخلاف باور عموم که مطالعه صبح زود را بهتر می‌دانند، دانشمندان می‌گویند مغز انسان بهترین عملکرد خود را از ساعت ۹ تا ۱۱ صبح دارد. به همین دلیل هم هست که در بسیاری مدارس کشورهای پیشرفته ساعت شروع مدارس به ۹ صبح تغییر کرده است.
مطالعه آرام
تندخواندن مطالب برای بسیاری افراد باعث می‌شود مثلا از یک صفحه مطلب تنها پاراگراف‌های اول و پاراگراف‌های آخر را به خاطر بیاورند و این یعنی مطالبی که در میانه صفحه قرار دارند در حافظه ثبت نشده‌اند.
حالا فرض کنید که مطالب مهم درسی شما دقیقا در میانه صفحه باشد؛ در این صورت شما بسیار راحت مهم‌ترین مطالب درسی را از دست می‌دهید. پس بهترین راهکار این است که سرعت مطالعه خود را آرام و سعی کنید مطالب را به اصطلاح معروف عمقی بخوانید.
غذا خوردن
درباره تغذیه امتحان، مطالب بسیاری گفته شده است؛ اما به نظر بهترین راهکار پرهیز از گرسنگی یا سیری بیش از حد است.
هنگام گرسنگی، تمرکز کردن سخت می‌شود و درس خواندن در چنین وضعیتی فایده‌ای ندارد؛ در طرف مقابل سیری یا به قولی سنگین بودن معده هم باعث خواب‌آلودگی می‌شود و مطالعه در این حالت هم فایده‌ای ندارد.
بهترین روش این است که تغذیه‌ای در حد معقول و معمول داشته باشید. استفاده از مواد قندی در استراحت بین درس خواندن هم روش خوبی است. همچنین چای و قهوه هم می‌تواند تا حدود زیادی از خستگی هنگام مطالعه کم کند.
البته به خاطر داشته باشید هنگامی که خسته هستید، بهترین روش خواب است؛ زیرا با خوردن قهوه
و چای شاید خستگی جسم شما از بین برود، اما در اصل مغز شما استراحت نمی‌کند. پس برای استراحت مغزی روی قهوه و چای حساب باز نکنید.
