اضطراب در دستان شما

چقدر می‌توانید از موبایل خود دور باشید؟ چند دقیقه، چند ساعت، چند ماه و یا اصلاً نمی‌توانید این سوغات دنیای مدرن را از خود دور کنید؟ اگر شما هم جز کشانی هستید که نمی‌توانید لحظه‌ای از موبایل خود دل بکنید باید گفت شما دچار نوموفوبیا (هراس بی موبایلی) هستید. شاید نام عجیب این اختلال عجیب به نظر برسد و یا بسیاری وجود آن را تکذیب کنند اما واقعیت این است که نوموفوبیا به سرعت در حال گسترش است. شاید نتوان با قطعیت هراس بی موبایلی را یک بیماری قلمداد کرد اما بدون شک اضطراب ناشی از دوز شدن از موبایل و احساس عدم امنیت ناشی از آن نوعی وسواس همراه با استرس است.

بر اساس تحقیقات دانشمندان در میان جوانان ۱۸ تا ۲۶ سال شیوع نوموفوبیا (هراس بی موبایلی) بیش از دیگران است. این تحقیقات نشان داده که تعداد زیادی از جوانان این رده سنی تنها توان دوری چند دقیقه‌ای از گوشی خود را دارند و در اختیار نداشتن موبایل برای چند ساعت به شدت باعث اضطراب و نگرانی آن‌ها می‌شود.

پژوهشگران معتقدند راحتی ناشی از تلفن‌همراه، جایگزین تعاملات واقعی و رودرروی انسان‌ها شده است، مثل زمانی که کودک دور از آغوش والدین، با گرمای یک پتوی نرم، احساس رضایت می‌یابد. تبعات دسترسی نداشتن به تلفن‌همراه، زمانی به شکل جدی‌تری رخ می‌نماید که بدانیم طبق پژوهش‌های انجام‌گرفته در سال ۲۰۱۶ تقریباً ۷۳ درصد افراد وقتی متوجه می‌شوند که گوشی خود را به همراه ندارند، می‌ترسند، ۱۴ درصد مستأصل و ۷ درصد بیمار می‌شوند.

آسیا رتبه نخست نوموفوبیا

متاسفانه علیرغم شیوع بالای این اختلال تحقیقات گسترده‌ای در رابطه با آن در کشور ما انجام نگرفته است. اعتیاد به گوشی‌های هوشمند در آسیا ترس دوری از گوشی همراه، چند سالی است که مورد بحث است، اما روانشناسان معتقدند اعتیاد به تلفن‌های هوشمند در آسیا به‌سرعت درحال افزایش است و جوانان را بیشتر از بقیه درگیر می‌کند. براساس آمار از ماه مارس ۲۰۱۴ تعداد معتادان به تلفن‌همراه به ۱۷۶ میلیون نفر رسیده، درحالی‌که در سال ۲۰۱۳ این تعداد ۷۹ میلیون نفر بوده است. زنان ۵۲ درصد از این آمار را به خود اختصاص می‌دهند. کاربران میانسال ۲۸ درصد معتادان موبایل را تشکیل می‌دهند که رفتار وسواس‌گونه‌ای با تلفن‌همراه به نمایش می‌گذارند. در پژوهشی تعداد هزار دانش‌آموز در کره‌جنوبی مورد بررسی قرار گرفتند. این کشور جایی است که ۷۲ درصد کودکان در سن ۱۱ یا ۱۲ سال یک تلفن هوشمند دارند و به‌طور متوسط در روز ۵ ساعت‌ونیم با آن کار می‌کنند. در نتیجه مشخص شد که حدود ۲۵ درصد از این بچه‌ها به تلفن‌همراه معتاد هستند. نتایج این پژوهش که در سال ۲۰۱۶ به چاپ رسید، نشان داد که استرس یک شاخص مهم از احتمال اعتیاد افراد به تلفن‌همراه محسوب می‌شود و افرادی که از گوشی هوشمند خود برای دسترسی به شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، بیشتر احتمال دارد که به آن معتاد شوند.

نشانه‌های نوموفوبیا

چک کردن مداوم موبایل بدون هیچ دلیل خاص، احساس اضطراب و ناآرامی هنگام در اختیار نداشتن موبایل، دوری‌گزیدن از جمع و گذراندن زمان با گوشی، بیدارشدن در نیمه‌شب برای دیدن صفحه گوشی، کاهش در عملکرد تحصیلی یا شغلی به‌عنوان نتیجه کار طولانی‌مدت با تلفن‌همراه، حواس‌پرتی در انجام کارهای روزانه تنها بخشی از نشانه‌های نوموفوبیاست.

درمان

کشور چین یکی از اولین کشورهایی بود که اعتیاد به موبایل و اینترنت را به عنوان یک بیماری شناخت و اقدام به احداث کلینیک‌های ویژه برای این موضوع کرد. از آنجایی که برخی نشانه‌های اعتیاد به موبایل مانند اعتیاد به مواد مخدر است از همین رو درمان‌های نوموفوبیا نیز معمولاً درمان‌های روحی روانی و پرهیز گرایانه است. به همین دلیل هم افراد معمولاً گام به گام سعی می‌کنند از اعتیاد خود بکاهند و با شرکت در فعالیت‌های جمعی سعی می‌کنند ذهن خود را از موبایل دور کنند. از آنجایی که ضریب نفوذ تلفن همراه و اینترنت روز به روز در کشور ما در حال گسترش است ضرورت دارد تا مسئولان برنامه‌های پیشگیرانه‌ای را برای این نوع اعتیاد در نظر بگیرند همچنین کلینیک‌های ویژه‌ای نیز در شهرها برای درمان مبتلایان ایجاد شود.