مسیر سبز

دامون رشیدزاده

با شروع فصل گرم در ظاهر خبری از پدیده اینورژن (وارونگی هوا) نیست. همین عامل هم باعث می‌شود مشکل آلودگی هوا بار دیگر فراموش شود. متاسفانه باید گفت که آلودگی هوا هر چند در ظاهر کاهش داشته اما هم وجود دارد و هم خطرات مهلک آن برای مردم همچنان پابرجاست. میزان غلظت آلاینده‌ها در بسیاری از شهرهای ایران همین حالا هم در وضعیت هشدار قرار دارد و اگر چند روزی هوا ساکن باشد به راحتی مرز هشدار را هم رد خواهد کرد. شهرهایی مانند تهران، اصفهان، مشهد، تبریز، شیراز و … در سال‌های اخیر به شدت به سمت آلوده شدن پیش رفته‌اند. راهکارهایی مانند مترو نیز حداقل در تهران که تأثیر چشمگیری نداشته و مترو اصفهان هم بیشتر یک بنای تاریخی است تا راهی برای کاهش معضل آلودگی.

شهری که از آلودگی نجات یافت

شاید عده‌ای اعتقاد داشته باشند که معضل آلودگی کلان شهرهای ایران قابل حل نیست. اما برای این عده باید گفت حتی بدترین شهرها از نظر آلودگی هوا نیز راهی برای نجات دارند. برای مثال این موضوع می‌توان مکزیکوسیتی را نام برد. تا همین ۲۰ سال پیش مکزیکو سیتی پایتخت مکزیک آلوده‌ترین شهر جهان بود. این شهر از نظر موقعیت جغرافیایی بسیار شبیه تهران خودمان است. سه طرف این شهر با کوه‌های بلند احاطه شده و بیشتر شهر در میان چاله‌ای بزرگ محصور میان کوه‌ها قرار دارد. از این جهت جریان هوا در این شهر به شدت کند است. تعداد زیاد خودروهای فرسوده در این شهر به علاوه کارخانه‌های بسیار باعث شده بود این شهر سال‌ها در صدر آلوده‌ترین شهرهای جهان باشد. اما جالب است بدانید این شهر از سال ۲۰۱۲ به بعد حتی در میان ۲۰ شهر آلوده جهان هم نیست. راهکار نجات این شهر بسیار ساده بود. توسعه حمل و نقل عمومی بدون آلودگی مانند مترو و دوچرخه.

دوچرخه

دوچرخه تأثیر شگرفی در ترافیک و آلودگی هوای این شهر داشته که حتی برای خود اهالی مکزیکوسیتی هم قابل باور نیست. چندی پیش در همین صفحه ه تاثیرات دوچرخه و پیشینه آن در ایران و اصفهان اشاره کردیم. و از مزیت‌های آن نوشتیم. اما باید گفت دوچرخه تا زمانی که شرایط فراهم نباشد به تنهایی نمی‌تواند مشکل آلودگی را حل کند.

البته دوچرخه مانند خودروها امکانات پیچیده‌ای نیاز ندارد. تنها نیاز دوچرخه مسیر ایمن و ایستگاه‌هایی برای پارک و خدمات است.

مسیر سبز

در بسیاری کشورهای جهان مسیرهای جداگانه برای عبور و مرور دوچرخه‌ها وجود دارد. در حال حاضر شاید بزرگترین معضل دوچرخه در ایران همین مسیرها باشد. در شهرهایی مانند اصفهان قرار است مسیرهای مخصوصی احداث شود. البته هم اکنون در بعضی خیابان‌های این شهر مسیرهایی وجود دارد اما به دلیل اینکه این مسیرها محل تاخت و تاز موتور سواران است کسی جرات استفاده از آن را ندارد. به غیر از این به دلیل آلودگی هوا، دوچرخه سواری در شهرهای بزرگ فعلاً چندان برای سلامتی مفید نیست و می‌تواند مضر هم باشد. به همین دلیل هم حداقل این مسیرها نباید در کنار خیابان‌های پر تردد و آلوده قرار داشته باشد.

سه شنبه‌های بدون خودرو

سه شنبه‌های بدون خودرو شاید بهترین اقدام سال‌های اخیر بوده که در اصفهان آغاز شده است و هم اکنون در بعضی شهرهای دیگر هم در حال اجراست. به اعتقاد مردم و کارشناسان اگر به جای یک روز بعضی خیابان‌ها به طور کامل به دوچرخه اختصاص داده شود می‌توان شاهد تحولی بنیادین در کاهش آلودگی هوا بود.

اما دیگر مشکل استفاده از دوچرخه در کشور قیمت بالای این وسیله است. در حال حاضر دوچرخه‌های معمولی چیزی در حدود یک میلیون تومان قیمت دارند که قطعاً این قیمت برای بسیاری از خانواده‌ها قیمت بالایی است. راه حل‌هایی مانند ارائه دوچرخه رایگان و یا پرداخت وام‌های بدون بهره برای خرید دوچرخه می‌تواند این مشکل را به راحتی حل کند. امیدواریم مسئولین با اجرای طرح‌های این چنینی راه را برای گسترش دوچرخه سواری باز کنند.