یک چهارم خانواده‌های اصفهانی درگیر معلولیت‌اند
گروه اجتماعی – طاهره جعفری
معلولین در هر جامعه‌ای وجود دارند وجزئی از آن جامعه‌اند. آنان فرزندان همین جامعه‌اند که دچار نقص جسمانی یا ذهنی شده‌اند. نگهداری ومواظبت از افراد معلول وظیفه جامعه است. به گفته ناجی معاون پیشگیری بهزیستی استان حدود دویست و چهل هزار معلول در استان وجود دارد که با احتساب جمعیت پنج میلیون و دویست هزار نفری استان، اگرهر خانواده‌ای را هم بطور متوسط چهار نفر حساب کنیم حدود یک چهارم خانوارهای استان درگیر مشکلات معلولیت هستند. با این اوصاف و برای آشنایی بیشتر با این موضوع گفت وگویی با سید اصغر فیاض معاون توانبخشی و مجتبی ناجی معاون پیشگیری بهزیستی استان داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
چند نفر از جمعیت استان دچار معلولیت هستند؟
به استناد سرشماری سال ۹۰ معلولین اصفهان بالغ بر دویست وچهل هزار نفر شناسایی شده است. در سال ۹۵ نیز یک سرشماری صورت گرفته ولی آمار دقیقی در این زمینه ارائه نشده است. آنچه فعلاً از بانک اطلاعاتی ما از سه حوزه تخصصی توانبخشی، پیشگیری از معلولیت، و اجتماعی خدمات می‌گیرند ۱۲۰ هزار نفر هستند که مراجعه کردند یاشناسایی شده‌اند. البته یک عده ممکن است امکان مالی خوبی داشته باشند مراجعه نکنند. یا خود معلول معلولیتش را انکار کند یا خانواده‌ها خجالت می‌کشند و مراجعه نمی‌کنند.
چند درصد این معلولیتها مادرزادی وچند درصد براثر سانحه به وجود می‌آید؟
تقریباً تا سه دهه پیش بیشتر معلولیتها مربوط به بحثهای ژنتیکی و وراثتی بود. ولی با توسعه علم و دانش و بالا رفتن سطح آگاهی‌های جامعه از طریق مطبو عات در حوزه پیشگیری از معلولیتها، فعالیت‌هایی که سازمان بهداشت در محله‌ها انجام داده است. آموزش‌هایی که قبل از ازدواج بعد از ازدواج، و درحین بارداری انجام می‌شود. تولد معلولان به صورت وراثتی کمتر شده است. البته نمی‌توان گفت: صددرصد حذف شده است. ما هنوز مواردی داریم که داخل روستاها ازدواج فامیلی انجام می‌دهند وبچه های اینچنینی متولد می‌شوند. ولی با این حال اکنون قضیه بر عکس شده بیشترعوامل محیطی، حوادث جاده‌ای، حوادث کارخانه‌ها، در روستاها افتادن از درخت که باعث قطع نخاع می‌شود را داریم.
با توجه به برنامه‌های غربالگری بازهم معلولیت مادرزادی وجود دارد؟
در بحث غربالگری شنوایی بچه در بدو تولد غربالگری شنوایی می‌شود. ودر سن سه سالگی غربالگری بینایی با این اقدامات معلولیت شنوایی وبینایی در ده سال گذشته نداشته‌ایم. به دلیل اینکه سرموئد از این معلولیت جلوگیری و اگر مشکل خاصی بوده از طریق پزشکی پیگیری شده و یک فرد دچار ناشنوایی ونابینایی مطلق نشده ودر این زمینه پیشگیری شده است. از آنجا که غربالگری دوران بارداری همه معلولیتها را شامل نمی شودنمی توان گفت: که صد درصد معلولیتهای مادرزادی از بین رفته است. برای مثال در زمینه وضعیت ذهنی مادر بالای ۳۵ سال بوده یا پدر دارای شرایطی بوده که تأثیر روی جنین گذاشته ونوزاد متولد شده دچار مشکلاتی مثل کم توان ذهنی یا هوش مرزی وکمتر از آن بوده ولی با این حال با توجه به غربالگری‌ها شرایط بهتر شده است.
مجتبی ناجی معاون پیشگیری بهزیستی: نهادهایی که در پیشگیری از بروز معلولیتها وبیماری های جسمی ومادرزادی دخیلند یکی دانشگاه علوم پزشکی است که رسالت این سازمان پیشگیری از بروز معلولیتها است، ومراقبت های لازم را حتی در اقصی نقاط روستایی از طریق مراکز بهداشت وخانه های بهداشت عرضه می‌کند. به این صورت که حتی اگر خانواده‌ای به صورت داوطلب مراجعه نکنند با پیگیری‌هایی که بهورزها انجام می‌دهند خانواده را ترقیب به مراقبت‌های دوره‌ای لازم می‌کنند. اما غیر از دانشگاه علوم پزشکی، سازمان بهزیستی به دلیل اینکه یکی از گروه‌های هدفش معلولین است و معلولین هزینه‌های زیادی رابر دوش خانواده، جامعه ودولت می‌گذارند. سازمان بهزیستی از حدود ۲۵ سال قبل در کنار ارائه خدمات توانبخشی به معلولین به این فکر افتاد که یک معاونتی برای پیشگیری از معلولیتها در ساختار سازمانی خودش ایجاد کند. که به نظر می‌آید پیشگیری اولیه از ثانویه وتوانبخشی خیلی موثرتر و مفیدتر است.
سازمان بهزیستی در پیشگیری از معلولیتها چگونه عمل می‌کند؟
چند برنامه روتین وجود دارد از جمله برنامه آگاه سازی مردم از علل معلولیت هاکه آن‌ها بدانند چه عواملی باعث معلولیت فرزندانشان یا نسل بعدی‌شان می‌شود. این برنامه اکنون یکی دوسال است در آموزش و پرورش انجام می شودو امسال هم برای دانش آموزان پایه‌های دهم ویازدهم مقطع دوره متوسطه دختران وپسران الزامی شده است. که سه تا چهار ساعت آموزش در خصوص علل بروز معلولیت انجام شود.
غیر از این مشاوره ژنتیک که از طریق مراکز مشاوره پزشکی انجام می‌شود. علاوه بر دانشگاه بهزیستی خود سی ودو مرکز مشاوره ژنتیک دارد. این کاربرای این است که کسانیکه بی بضاعت هستندواحتمالا به خاطر دلایل مالی قادر به دریافت این خدمات نیستند مراجعه کنند و با هزینه دولت ازاین خدمات استفاده کنند. واگر نیازی به آزمایش ژنتیک داشتندهزینه آن به وسیله بهزیستی تأمین می‌شود. این یک برنامه مؤثر برای پیشگیری است.
دو برنامه غربالگری شنوایی برای شیر خواران. بینایی برای سنین سه تا شش سالگی است که اگر مشکلی بود همان اول رسیدگی شود. البته با توجه به تصادف‌ها و سوانح رانندگی برنامه‌هایی گذاشته شده، با اطلاع رسانی راجع به رانندگی ایمن که به مردم داده می‌شود. آگاهی اقشار جامعه برای پیشکیری می‌تواند ضرورت داشته باشد.
