باز آمد بوی ماه مدرسه

هامون رشیدیان

پاییز هزار رنگ سرانجام از راه رسید. مدارس بار دیگر باز شدند و میلیون‌ها دانش آموز و دانشجو برای کسب علم راهی مدارس و دانشگاه‌ها شدند. هر چند مدرسه رفتن پس از سه ماه تعطیلات تابستانی کار ساده‌ای نیست اما دانش آموزان پس از مدت کوتاهی چنان به هم خو می‌کنند که دیگر جدا کردنشان در پایان سال کار سختی خواهد بود. هر چند درس خواندن در اکثر مقاطع تحصیلی روندی کاملاً مشابه دارد اما درس خواندن در دوران دبستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از دوران دبستان به عنوان دوران طلایی تحصیل نام برده می‌شود زیرا پایه هر دانش آموزی در دوران دبستان شکل می‌گیرد و اگر خدایی نکرده این پایه دچار اشکال شود می‌تواند صدمات جبران ناپذیری در آموزش و پرورش افراد در آینده ایجاد کند.. در این دوره، کودک ویژگی‌های روانی و آمادگی کاملی برای تربیت پذیری و ادب آموزی دارد. آموزش رسمی کودک از این مرحله آغاز می‌شود. بنابراین این دوران طلایی را که بهترین فرصت برای تعلیم و تربیت کودک است، نباید به سادگی از کف داد.

به گفته کارشناسان، کیفیت نظام آموزشی، ارتباط مستقیمی با امکانات مدارس و محیط دارد؛ به عبارتی، وجود فضا و زمان مناسب و کافی، اولین نیاز در یادگیری است. نظام آموزش و پرورش مناسب، یکی از پایه‌های پیشرفت در جوامع امروزی است. سرمایه گذاری در جهت ارتقای سطح کمّی و کیفی آموزش، هرچند بازده فوری ندارد، امّا قدم اول برای تربیت نیروی انسانی مورد نیاز جامعه است. بنابراین یکی از مهم‌ترین مسائلی که باید به آن پرداخته شود ایجاد محیط آموزشی مناسب در مدارس کشور است.

دوست یابی و استقلال

در سال‌های نخست تحصیل، کودک میل شدیدی به رفاقت با هم سالان خود دارد و این کار در خانواده امکان پذیر نیست. هم چنان که یادگیری و علم آموزی نیز در محیط خانه معمولاً مقدور نمی‌باشد حتی اگر امکانات لازم برای آموزش کودک در خانه فراهم باشد و مادری بتواند کودک خود را آموزش دهد، باز هم کودک از حضور در مدرسه بی نیاز نیست؛ زیرا زندگی با هم سالان و تن دادن به زندگی جمعی با تمام خصوصیات، آثار و نتایج مربوط به آن چیزی است که هرگز خانواده قادر به ایجاد آن نیست.

اولین برخورد معلّم با دانش آموزان

اولین برخورد معلّم با دانش آموزان مهم‌ترین تأثیر را در شکل گیری شخصیت آموزشی و تربیتی او خواهد داشت. اگر این برخورد، مهربانانه و همراه با تبسّم و خوش رویی باشد دانش آموزان به درس و مدرسه و معلّم علاقه مند می‌شود. ضرب المثل معروفی در این زمینه هست که می‌گوید: درس معلم آر بود زمزمه محبتی / جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را.

۱۳ میلیون دانش آموز

براساس آمارها امسال ۱۲ میلیون و ۷۹۵ هزار و ۵۲۵ نفر دانش آموز به مدرسه رفته‌اند. از این آمار، هفت میلیون و ۶۸۱ هزار و ۷۱۸ نفر در دوره ابتدایی، سه میلیون و ۵۷ هزار و ۳۰۹ نفر در دروه متوسطه اول و یک میلیون و ۹۹۳ هزار و ۵۶۰ نفر در دوره متوسطه دوم ثبت نام شده‌اند. همچنین ۶۲ هزار و ۹۳۸ دانش آموز نیز در مدارس استثنایی ثبت نام کرده‌اند.

از مهر جا نماند

از دو سال گذشته با دستور مقام معظم رهبری تمامی دانش آموزان افغان هم راهی مدارس شدند. به گفته مسئولان در حدود ۳۷۰ هزار دانش آموز افغانستانی امسال در مدارس ثبت نام شده‌اند. همچنین امسال کمپینی تحت عنوان «#از_مهر_جا_نمانند» در شبکه‌های مجازی به راه افتاد و تلاش شد حمایت همه جانبه ای از تحصیل دانش آموزان افغانستانی صورت بگیرد.

۱۳۰ هزار بازمانده از تحصیل

بر اساس آمارهای وزارت آموزش و پرورش حدود ۱۳۰ هزار دانش آموز ایرانی همچنان به دلایل مختلف اقتصادی و اجتماعی از تحصیل بازمانده‌اند. این دانش آموزان که اکثراً ساکن مناطق کم برخوردار کشور هستند چشم امیدشان به مسئولان است تا شرایط ادامه تحصیل را بار دیگر به دست بیاورند.

مشکلات

با وجود افزایش قابل توجه بودجه آموزش و پرورش در سال‌های اخیر بازهم شاهد این موضوع هستیم که مدارس با مشکلات بسیاری دست به گریبان هستند. سازمان عریض و طویل آموزش و پرورش که بخش بزرگی از بودجه‌اش صرف ادارات پر شمار و کارمندان فراوان آن می‌شود با مشکلاتی همچون پایین بودن سرانه محیط آموزشی، طرح‌های نیمه کاره، مدارس خشت و گلی، نبود وسایل گرمایشی و سرمایشی مناسب و بسیاری مشکلات بزرگ و کوچک دیگر دست به گریبان است.