جای خاصی تخصص و تربیت اجتماعی در نظام آموزشی کشور مدرک به دستان

دامون رشیدزاده

از آغاز سال چند روزی بیشتر نمی‌گذرد خیل دانش آموزان و دانشجویان از امروز تا اوایل تابستان سال آینده را باید صرف کسب علم دانش کنند. تحصیل راهی طولانی است که قرار است از ما انسان‌های بهتری بسازد انسان‌هایی باهوش‌تر، با درایت تر و البته مفیدتر برای جامعه. یکی از مقاطع مهم تحصیلی دوران دانشگاه است. افراد در دوران پیش از دانشگاه تقریباً به صورت عمومی و پایه همه علوم را فرا می‌گیرند اما از دانشگاه به بعد قرار است ما در رشته‌های خاص افراد متخصص تربیت کنیم متخصصین که در رشته‌های گوناگون سعی می‌کنند جامعه‌ای بهتر را برای خود و دیگران فراهم کنند. اما چقدر آنچه که گفته شد با واقعیت‌های جامعه منطبق است؟ آیا دانشگاه‌های ما متخصص تربیت می‌کنند؟ آیا هر فرد پس از دوران تحصیل به فردی بهتر و مفیدتر برای جامعه تبدیل می‌شود؟ اینکه توقع داشته باشیم همه افراد به واسطه سواد انسان‌های بهتری شوند نگاهی غیر واقعی است اما حداقل توقع هم این است که حداکثر افراد پس از دوران تحصیل نکات مهم زندگی اجتماعی را فرا بگیرند. توقع از دانشگاهیان هم قاعدتاً بالاتر است زیرا متخصصین باید برای دیگر افراد جامعه الگو باشند. اما اگر نگاهی منصفانه به مدارس و دانشگاه‌ها داشته باشیم باید گفت در دوران پیش از دانشگاه از نظر سواد خواندن و نوشتن و اطلاع حداقلی از علوم ما تقریباً موفق هستیم اما از نظر سواد اجتماعی واقعیت این است که مدارس موفقیت چندانی ندارند. دانش آموزان ما درس‌های مهم زندگی اجتماعی را در مدارس یاد نمی‌گیرند و بر اساس واقعیات جامعه رشد می‌کنند. هر چند تأثیر خانواده‌ها در این مورد بسیار پر رنگ است اما وقتی نوبت به نقش مدرسه می‌رسد سبد افراد از آموزش زندگی اجتماعی خالی است. در دانش گاه‌ها اما اوضاع از این هم ناگوارتر است زیرا نه تنها نقش آموزش زندگی اجتماعی همچنان کمرنگ است بلکه در زمینه تربیت متخصص هم ما بسیار ضعیف عمل می‌کنیم. دانشگاه‌های ما مدت‌هاست به کارخانه‌های تولید مدرک تبدیل شده‌اند و انبوه افراد مدرک به دست غیر متخصص گواهی بر این مدعاست. درباره این موضوع در آینده بیشتر خواهیم نوشت.