تلفن همراه، نزدیک‌ترین رسانه به انسان امروز

عباس زمانی

با مروری بر مفهوم رسانه‌های نوین در مطالب پیشین در می‌یابیم که تلفن همراه، درواقع نمود بارز و عینی یک رسانه نوین است که ورود آن به عرصه‌های زندگی فردی و اجتماعی، با خود فرهنگی جدید را به همراه آورده است.

در حقیقت تلفن (ثابت) خود در مرکز انقلاب مخابراتی قرار گرفته چرا که با اختراع آن توسط الکساندر گراهام بلدر سال ۱۸۷۶، زندگی اجتماعی و فرهنگی بشر تغییر و تحول یافت به گونه‌ای که باعث افزایش ارتباطات از راه دور، کم کردن فاصله‌ها و اشتغال و دسترسی میلیون‌ها نفر به اطلاعات مختلف شد.

در اواخر ۱۹۶۰ بود که شرکت تلفن آمریکا وسیله‌ای اختراع کرد به نام سلولر، که نوعی تلفن مخصوص ماشین بود. این ابزار در واقع سیستمی بود که تماس‌های داخل خودروها را برقرار می‌کرد و نوعی تلفن سیار محسوب می‌شد.

بعد از آن مارتین کوپر ۷۷ ساله نخستین کسی بود که در سوم آوریل ۱۹۷۳ با گوشی همراه یک کیلوگرمی خود صحبت و نام خود را در جهان با اختراع تلفن همراه ثبت کرد.

این مهندس الکترونیک که در شرکت موتورولا کار می‌کرد، ایده گوشی قابل حمل را از یک مجموعه تلویزیونی علمی، تخیلی که مربوط به پیشتازان عرصه فضانوردی می‌شد، گرفته بود. استفاده شخصیت اول داستان این مجموعه با یک گوشی ویژه بی سیم، الهام بخش تولید تلفن همراه برای کوپر بود به طوریکه اولین گوشی‌ها در سال ۱۹۸۳ با قیمت تقریبی ۳۵۰۰ دلار تولید شد.

مارتین کوپر معتقد است؛ دنیای بی سیم دنیای آزادی است، دنیای رها شدن از قید و بند تلفن‌های ثابت و داشتن قابلیت بودن هرجایی که می خوهی. تلفن همراه زندگی مردم را بهتر می‌کند و راحتی بیشتری به مردم می‌دهد.

در تاریخ تحولات فناورانه تلفن همراه چند دوره متمایز وجود دارد:

سال ۱۹۲۰: سال آغاز ارتباطات رادیویی در خودروهای پلیس آمریکا بود.

۱۹۷۰ تا ۱۹۹۰: نسل اول شبکه تلفن همراه که سیستمی آنالوگ بود به وجود آمد که وجه تسمیه آن با تلفن ثابت قابل استفاده بودن در داخل خودرو بود.

۱۹۹۰ تا ۲۰۰۱: نسل دوم شبکه تلفن همراه (۲G)، سیستمی دیجیتالی شد که تنها بخش غیر دیجیتالی آن، خط رادیویی مشترک است و بقیه سیستم دیجیتالی است.

۲۰۰۱: شبکه تلفن همراه نسل ۲/۵ (۲/۵G) با سیستم رادیویی جی.پی.آر.اس با سرعت‌هایی تا ۱۴۴ کیلوبایت بر ثانیه به صورت تمام دیجیتال عرضه شد. پس از آن نسل ۲/۷۵ (۲/۷۵G) به بازار آمد و دسترسی به اینترنت، پست الکترونیکی، ارسال عکس و سایر امکانات چند رسانه‌ای بر روی این نسل فعال گردید.

از اواخر ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۳: نسل سوم تلفن همراه (۳G) تمام دیجیتال با سرعت‌های چندین مگابایتی و تصاوی متحرک به بازار آمد. همچنین در این نسل سرعت انتقال اطلاعات در حالت ثابت به ۲ تا ۱۰ مگابایت در ثانیه رسید.

۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴: نسل چهارم تلفن همراه (۴G) و اینترنت طی سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ در جهان مطرح و تقریباً در کشورهای کره، آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی راه اندازی شده است. سرعت دسترسی به اینترنت در این نسل هم ۱۰ برابر سرعت اینترنت نسل سوم تلفن همراه است. در واقع سرعت دسترسی به اینترنت ۲۰ مگابیت بر ثانیه است. با این نسل به راحتی می‌توان برنامه‌های تلویزیون را هم تماشا نمود.

پیش بینی سال ۲۰۲۰: گفته می‌شود اینترنت اشیاء و نسل پنجم شبکه همراه (۵G)، آینده انقلاب فناوری در این حوزه را رقم خواهد زد. امکانی که با سرعتی بینظیر همه اشیای الکتریکی پیرامون ما می‌توانند به اینترنت متصل شوند و ارتباطی پایدار داشته باشند. پیشبینی می‌شود روزی خواهد رسید که میلیاردها سنسور در لوازم برقی خانگی، سیستم‌های امنیتی، قفل‌های درب خانهها، خودروها و پوشیدنیها تعبیه شوند. مؤسسات تحقیقاتی معتقدند تا سال ۲۰۲۰، تعداد ۲۵ میلیارد محصول متصل به اینترنت ساخته خواهد شد.

 مشترکان مخابراتی استفاده کننده از این نسل می‌توانند با سرعت چند هزار گیگابیت در ثانیه به اینترنت متصل شوند. در حال حاضر ارائه و اجرای چنین طرحی برای کشورها هزینههای بسیاری دربردارد برخی کشورها برای دستیابی به آن در حال سرمایه گذاری و تحقیق هستند.

مطالب عنوان شده تا کنون تنها یک موضوع را برجسته می‌نماید، اینکه سرعت انتقال اطلاعات در طول حدود یکصد سال گذشته رشدی روز افزون داشته و در یک دهه اخیر با شتاب چشمگیری در حال افزایش می‌باشد. این نشان می‌دهد که دامنه ارتباطات نیز به تناسب این رشد، دچار تحول شده و بر همین اساس شرایط جدیدی در حوزه فرهنگ، ارتباط و رسانه پدید آمده و خواهد آمد.

در پایان یادآور می‌شود ابعاد استفاده از تلفن همراه در مجموع به یک شیوه زیستن برای استفاده کنندگان تبدیل شده و با وجود کارکردهای فراوان، نگرانی‌های عمده‌ای را برای نهادهای اجتماعی به وجود آورده است. نگرانی‌هایی از این دست که گسترش این گونه فناوری‌ها، بحران فرهنگی را دامن می زند و با تغییر منفی ارزش‌ها و معانی، فرهنگ را دچار آسیب می‌کند. نگرانی‌هایی که شاید بی توجهی به آن آینده فرهنگی جامعه دچار آسیب جدی شده و فرهنگ اصیل ایرانی- اسلامی ما را به سمت و سوی اضمحلال سوق دهد.