درمانی برای درد خانمان سوز

هامون رشیدیان

درباره اعتیاد زیاد نوشته‌ایم، درباره شیوع یا افزایش روزافزونش یا درباره عوارض و بدبختی‌هایی که به بار می‌آورد. اما اعتیاد واقعیتی است که به راحتی نمی‌توان از کنار آن گذشت. کشور ما با وجود قوانین سختگیرانه اما همچنان یکی از کشورهایی است که به دلیل همجواری با بزرگترین تولید کنندگان مواد مخدر جهان با این معضل دست به گریبان است. جدا از بحث مبارزه و پیشگری یکی از مباحث مهم اعتیاد درمان معتادان است.

متاسفانه ما هر قدر در مبارزه و پیشگیری از اعتیاد خوب عمل کرده‌ایم در بحث درمان ضعیف بوده‌ایم. متاسفانه سال‌ها طول کشید تا نگاه جامعه به معتادان از افراد مجرم به افراد بیمار تغییر کند و همین امر ما را از بحث درمان به شدت دور کرد. در طی سال‌های اخیر هم با وجود تغییر نگرش نسبت به افراد معتاد اما به دلیل دور بودن ما از درمان‌های مدرن شاهد درمان به شیوه‌های کهنه و ناکارآمد هستیم. بسیاری از مراکز فعلی درمان معتادان به شیوه‌های بسیار قدیمی و گاه شکنجه آور به درمان معتادان مشغولند. اغراق نیست اگر بگوییم هنوز در بسیاری از مراکز ترک اعتیاد روش‌هایی همچون به تخت بستن و استفاده از مخدرهای جایگزین به عنوان راه‌های ترک به کار برده می‌شود.

یکی دیگر از معضلات معتادان برای ترک هزینه‌های گزاف ترک کردن برخی مراکز معتبر و خصوصی است. به گفته معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور مهم‌ترین سؤال معتادینی که با خط ملی اعتیاد تماس می‌گیرند معرفی مراکز دولتی و ارزان قیمت برای ترک است. از آنجا که بسیاری از افراد معتاد از اقشار ضعیف جامعه هستند، طبیعتاً توانایی مالی برای درمان و ترک اعتیاد خود را ندارند. در واقع با وجود اینکه مهمترین عامل ترک اعتیاد فاکتور اراده است اما در این مسیر فرد معتاد به کمک‌های فکری و در برخی موارد دارویی نیاز دارد و این کمک‌ها در حال حاضر هزینه‌های بالایی دارد.

اینکه بهترین درمان برای اعتیاد پیشگیری است را همه ما قبول داریم اما در حال حاضر افراد معتادی در جامعه وجود دارند که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت. این افراد نه تنها برای خود و خانوادشان یک تهدید محسوب می‌شوند بلکه ریشه بسیاری از جرائم نیز در همین اعتیاد نهفته است. به همین دلیل درمان این افراد به اندازه پیشگیری از اعتیاد مهم است.

گسترش مراکز دولتی

اولین راهکار برای حل این مشکل گسترش مراکز دولتی ترک اعتیاد و ان جی اوها در شهرها و روستاهای در معرض آسیب است. متاسفانه در برخی شهرها مسئولان به جای فراهم کردن بستری برای ترک این افراد راه را در پاک کردن صورت مسئله می‌بینند و با جمع آوری معتادان و انتقالشان به حاشیه شهر مشکلات تازه‌ای را به مشکلات اعتیاد اضافه می‌کنند. به همین دلیل نیاز است که قانونی هماهنگ و سراسری برای حل این مشکل به اجرا گذاشته شود و راهکاری‌های درمان معتادان به صورت منطقی در کشور به اجرا گذاشته شود.

افزایش آگاهی درمان کنندگان اعتیاد

یکی دیگر از راهکارهای مهم افزایش آگاهی درمان کنندگان اعتیاد است. متاسفانه شیوه‌هایی همچون به تخت بستن یا به اصطلاح معتادان «ترک یابویی» دیگر جایی در درمان مدرن اعتیاد ندارد و دنیا سالهاست که با شیوه‌های بهتر و کارآمدتر به جنگ با اعتیاد رفته است. از همین رو بهتر است درمانگران اعتیاد هر ساله با روش‌های مدرن ترک اعتیاد آشنا شوند. به همین دلیل هم شایسته است از درمانگران موفق جهانی دعوت شود تا به ایران بیایند و دستاوردهای خود را با همتایان ایرانی به اشتراک بگذارند.

کاهش هزینه‌ها

در انتها آخرین و شاید مهمترین راهکار پایین آوردن هزینه‌های درمان معتادان است. اگر قرار باشد ما معتادان را به حال خود رها کنیم ضرر رفتارهای ناهنجار این افراد در جامعه و خانواده می‌تواند سلامت و امنیت جامعه را به شدت به خطر بیندازد. در این راه ما هرقدر هزینه کنیم در آینده مسلماً کاهش آمار معتادان و جرائم و مشکلاتشان سودی چند برابری را نسیب جامعه خواهد کرد. امیدواریم مسئولان در کنار راهکارهای پیشگیرانه نگاهی منطقی‌تر نیز به بحث درمان داشته باشند.