پوست اندازی مربیان ایرانی

دامون رشیدزاده

علم فوتبال با شتاب سرسامآوری در حال حرکت است. حال فوتبال ورزش فراتر از تکنیک فردی است. دوران تک ستاره‌هایی که یک تنه تیم‌ها را به قهرمانی می‌رساندند مدت‌هاست که به پایان رسیده است و حالا فوتبال مدرن بر پایه تاکتیک استوار است. هر مسابقه فوتبال همانند یک بازی شطرنج به میدان نبردی نیان مربیان تبدیل شده است و در ایم نبرد بی رحمانه جای هیچ اشتباهی وجود ندارد. یک دهه اخیر فوتبال را باید دروان ظهور مربیان جوان نامید. مربیانی مانند زیدان، مورینیو، گواردیولا، کلوب، کونته و … خیلی زود توانستند جای نسل قدیم مربیان را بگیرند. اگر از دنیای جدید فوتبال آرسن ونگر را را به عنوان بازمانده نسل قدیم مربیان حذف کنیم خواهیم دید که دنیای فوتبال حالا به صورت تمام و کمال در اختیار مربیان جوان قرار دارد.

در سال‌های اخیر موج حضور مربیان جوان به فوتبال ما هم رسیده و ما شاهد نسل جدیدی از مربیان هستیم که دارند قدیمی‌ها را از میدان به در می‌کنند. البته پوست اندازی جامعه مربیگری در فوتبال ایران ابتدا یک روند کند و همراه با مقاومت بود. اما در این سال‌ها روندی که در دنیای فوتبال نیز با ظهور مربیان موفق و جوان آغاز شد به ایران هم رسید و حالا جوان‌ها هستند که نیمکت‌های مربیگری در فوتبال ایران را تسخیر کرده‌اند.

بازیکنان دیروز مربیان امروز

علی کریمی، رضا عنایتی، جواد نکونام، مهدی پاشازاده خیلی زود جای مربیان قدیمی‌تر را گرفتند. در حد فاصل نسل سوم و چهارم نیز علی دایی، علیرضا منصوریان، یحیی گل محمدی حضور دارند که زودتر از بقیه توانستند به عنوان سرمربیگری دست پیدا کنند. این مربیان جوان با افکار و برنامه‌های نو آرام آرام دارند جای مربیان دهه شصتی را می‌گیرند. مجید جلالی، امیر قلعه نویی، صمد مرفاوی، پرویز مظلومی، محمد مایلی کهن، حمید درخشان، فرهاد کاظمی و… زمانی به عنوان مربیان جوان به فوتبال ایران پا گذاشتند و حالا خودشان جایگاهشان را توسط مربیان جوان‌تری که با قدرت و مجهز هستند، در خطر می‌بینند. قلعه نویی و جلالی هنوز توانسته‌اند موقعیت خودشان را حفظ کنند؛ اما دیگر مربیان این نسل یک به یک از میدان خارج شده‌اند. حتی اگر خبر جانشینی جواد نکونام به جای مجید جلالی نیز شکل واقعیت به خود بگیرد، می‌توان گفت که قلعه نویی در این فصل تنها نماینده و پرچمدار دهه شصتی‌های نیمکت فوتبال ایران است.

علی دایی در سایپا، مهدی پاشازاده در نساجی، محمود فکری در نفت مسجد سلیمان، جواد نکونام در خونه به خونه، علی کریمی در سپیدرود و…. در حال حاضر بخش مهمی از بهترین تیم‌های ایرانی را به عنوان سرمربی هدایت می‌کنند. این در حالی است که سه تیم مطرح فوتبال ایران (پرسپولیس، استقلال و سپاهان) از سه مربی خارجی استفاده می‌کنند و این نشان می‌دهد که فوتبال ایران سبک و سیاق جدیدی را برای خودش طرح ریزی می‌کند. مربی خارجی یا مربی جوان ایرانی.

هر چند تجربه بعضی مربیان جوان خیلی هم برای تیم‌ها خوب پیش نرفت اما اینگونه به نظر می‌رسد که فوتبال ایران راهی جز تغییر نسل مربیان نخواهد داشت و این اتفاقی است که ما چه دوست داشته باشیم و چه دوست نداشته باشیم رخ خواهد داد.

نسل جدید مربیان

بسیاری از مربیان جوان فعلی تجربه کار کردن با مربیان بزرگ جهان را در کارنامه خود دارند و همین موضوع باعث شده تا این مربیان اعتقاد بیشتری به استفاده از علم و فن آوری در مربیگری خود داشته باشند. با این وجود جایگاه همین مربیان جوان و محبوب هم از سوی نسل دیگری از مربیان ایرانی تهدید می‌شود نسلی که به دنبال رسیدن به بالاترین علم روز جهان است. نباید یادمان برود که افرادی مانند مهدی مهدوی کیا و وحید هاشمیان در حال طی کردن دو. ره‌های بسیار مدرن مربیگری هستند و با آمدن این افراد به فوتبال ایران احتمالاً بسیاری از معادلات فعلی هم بهم خواهد خورد و احتمالاً خیلی زود شاهد نسل جدیدی از مربیان خواهیم بود.