ازدواج و رابطه زن و مرد از دیدگاه قرآن (۱)

علی تیموری زهابی

در این شماره به بررسی موضوع ازدواج و رابطه زن و مرد در آیات قرآن می‌پردازیم.
۱– جامعه از زن و مرد تشکیل یافته است.
۲– ملاک برتری، تقوای الهی است نه مردبودن یا زن‌بودن:
«یا أَیهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکم مِّن ذَکرٍ وَأُنثَی وَ جَعَلْنَاکمْ شُعُوبًا وَ قَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکرَمَکمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاکمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ» (حجرات: ۱۳)
«ای مردم، ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید (این‌ها ملاک امتیاز نیست)؛ گرامی‌ترین شما نزد خداوند باتقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است.»
۳– رابطهٔ زن و مرد براساس مودت و رحمت است:
«وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکم مِّنْ أَنفُسِکمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکنُوا إِلَیهَا وَجَعَلَ بَینَکم مَّوَدَّهً وَرَحْمَهً إِنَّ فِی ذَلِک لَآیاتٍ لِّقَوْمٍ یتَفَکرُونَ» (روم: ۲۱)
«و از نشانه‌های او اینکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار او آرامش یابید و در میانتان مودت و رحمت قرار داد؛ در این نشانه‌هایی است برای گروهی که تفکر می‌کنند.»
۴– زن و مرد از فطرت یکسان انسانی برخوردار هستند:
«فَأَقِمْ وَجْهَک لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَهَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیهَا لَا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِک الدِّینُ الْقَیمُ وَلَکنَّ أَکثَرَ النَّاسِ لَا یعْلَمُونَ» (روم: ۳۰)
«پس روی خود را متوجه آیین خالص پروردگار کن؛ این فطرتی است که خداوند انسان‌ها را بر آن آفریده؛ دگرگونی در آفرینش الهی نیست؛ این است آیین استوار؛ ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.»
۵– زنان همچون مردان می‌توانند در دعوت، هجرت، جنگ و جهاد شرکت کنند و ارزش کار و عمل آنها با مردان یکسان است:
«فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّی لاَ أُضِیعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنکم مِّن ذَکرٍ أَوْ أُنثَی بَعْضُکم مِّن بَعْضٍ فَالَّذِینَ هَاجَرُواْ وَأُخْرِجُواْ مِن دِیارِهِمْ وَأُوذُواْ فِی سَبِیلِی وَقَاتَلُواْ وَقُتِلُواْ لأُکفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیئَاتِهِمْ وَلأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ ثَوَابًا مِّن عِندِ اللّهِ وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ»
(آل عمران: ۱۹۵)
«خداوند درخواست آنها را پذیرفت و فرمود من عمل هیچ عمل‌کننده‌ای از شما را، زن باشد یا مرد، ضایع نخواهم کرد؛ شما هم‌نوع هستید و از جنس یکدیگر؛ آنها که در راه خدا هجرت کردند و از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و در راه من آزار دیدند و جنگ کردند و کشته شدند، به یقین گناهانشان را می‌بخشم و آنها را در باغ‌ها ی بهشتی که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم؛ این پاداشی است از طرف خداوند و بهترین پاداش‌ها نزد پروردگار است.»
۶– قرآن مردان را به معاشرت نیکو با زنان امر می‌کند:
«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ یحِلُّ لَکمْ أَن تَرِثُواْ النِّسَاء کرْهًا وَلاَ تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُواْ بِبَعْضِ مَا آتَیتُمُوهُنَّ إِلاَّ أَن یأْتِینَ بِفَاحِشَهٍ مُّبَینَهٍ وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِن کرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَی أَن تَکرَهُواْ شَیئًا وَیجْعَلَ اللّهُ فِیهِ خَیرًا کثِیرًا» (نساء: ۱۹)
«ای اهل ایمان، برای شما حلال نیست که زنان را به اکراه و جبر به میراث گیرید (مانند جاهلیت) و بر آنان سخت‌گیری و بهانه‌جویی مکنید که قسمتی از آنچه مهر آنها کرده‌اید به جور بگیرید؛ مگر آنکه عمل زشتی از آنها آشکار شود و در زندگانی به آنها با انصاف رفتار کنید و چنانچه دلپسند شما نباشند (اظهار کراهت مکنید)؛ چه بسا چیزها ناپسند شماست و حال آنکه خدا در آن خیر بسیار مقدر فرماید.»
ادامه دارد…