افسردگی مجازی
دامون رشیدزاده
بر اساس آمارهای جهانی شبکههای اجتماعی رابطه مستقیمی با بروز افسردگی در افراد دارد. بر اساس این آمارها اتفاقات منفی و پیامهای ناراحت کننده در شبکههای مجازی تأثیر زیادی در بروز افسردگی در افراد دارد. بر اساس این آمارها دنیای مجازی همچنین با قطع ارتباط افراد با دنیای واقعی باعث بروز مشکلات رفتاری از جمله افسردگی در افراد مختلف میشود. به گفته محققان افزایش هر ۱۰ درصد تجربیات مثبت در شبکههای اجتماعی با ۴ درصد کاهش علائم افسردگی ارتباط داشته اما ۱۰ درصد افزایش تجربیات منفی در شبکههای اجتماعی با ۲۰ درصد افزایش علائم افسردگی مرتبط است. قابلتوجه است که در مقایسه با مردان، زنان ۵۰ درصد بیشتر به علائم افسردگی دچار هستند.
قبلاً و در گزارشهای مختلف از آثار منفی شبکههای مجازی بر زندگی افراد گفته بودیم. البته باید این نکته را نیز در نظر گرفت که شبکههای مجازی مانند هر چدیده نوظهوری هم میتواند آثار مثبت داشته باشد و هم منفی. در واقع رابطه مستقیمی بین استفاده صحیح ما از شبکههای اجتماعی وجود دارد. در گزارشهای پیشین به این نکته هم اشاره کرده بودیم که استفاده بیش از دو ساعت از شبکههای مجازی زمینه ساز بروز اعتیاد به دنیای مجازی است و اتفاقاً مشکلات و آثار منفی این شبکهها نیز درست از زمانی آغاز میشود که ما به آن اعتیاد پیدا میکنیم.
اخبار یاس آور
این روزها که کشور ما دچار مشکلات عدیده اقتصادی است در شبکههای اجتماعی و حتی رسانهها شاهد موج عظیمی از اخبار ناراحت کننده و اضطراب آور هستیم. حتی اگر تمامی این اخبار را صددرصد درست و واقعی هم بدانیم اما نمیتوان منکر این موضوع شد که اخبار یاس آور در آینده به بروز هر چه بیشتر افسردگی منجر خواهد شد. در چنین شرایطی هر قدر هم که افراد سعی کنند خود را از این نوع اخبار دور کنند اما این خبرهای ناگوار راه خود را به زندگی افراد باز میکنند و باعث بروز مشکلات در زندگی مردم خواهند شد. هر چند این ماجرا ربطی به شبکههای اجتماعی ندارد اما هر کدام از ما با پخش کردن این اخبار سهمی در افسرده کردن جامعه و بروز مشکلات بیشتر در آیندهای نه چندان دور خواهیم داشت. به بیان سادهتر ما با پخش اخبار ناراحت کننده با دستان خودمان افسردگی و ناامیدی را در جامعه رواج میدهیم. انتشار خبر بالا رفتن قیمت دلار و سکه یا مسکن و خوراک و … تاثیری مثبتی در زندگی افراد ندارد. در چنین شرایطی اگر ما به جای این پیامهای بی ارزش یک نکته اقتصادی یا یک راهکار مؤثر را برای فهم بهتر مردم از اقتصاد منتشر کنیم نه تنها از رواج افسردگی جلوگیری کردهایم بلکه توانسته این حداقل اندکی آگاهی به مردم منتقل کنیم. این اندک آگاهیها شاید کوچک و ناچیز به نظر برسد اما بر اساس یک مثل معروف: قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود.
از یاد نبریم که جامعه ما بیشتر از مشکلات اقتصادی در حال حاضر دچار مشکلات اجتماعی و فرهنگی است و راه درمان این مشکلات چیزی جز آگاهی بخشی نیست.
فاصله گرفتن از دنیای واقعی
در کنار اینها فاصله گرفتن از دنیای مجازی هم همانگونه که قبلاً اشاره کردیم در درمان افسردگ نقش بسزایی دارد. بودن در کنار خانواده و دوستان، لذت بردن از طبیعت، گپ و گفتگو با گروه همسالان و دهها تجربه حقیقی دیگر میتواند جایگزین مناسبی برای شبکههای مجازی باشد. این قبل فعالیتها نه تنها از بروز افسردگی جلوگیری میکند بلکه تأثیر فراوانی هم بر سلامت جسمی خواهد داشت. به عنوان نکته آخر این موضوع را هم از یاد نبریم که مطالعه درمان بسیاری از مشکلات است. بر اساس یک مثال معروف ملتی که تاریخ نخواند مجبور به تجربه دوباره تاریخ است. پس بهتر است به جای انتشار اخبار یاس آور و یا غرق شدن در ظواهر دنیای مجازی مطالعه کنیم تا مجبور به تجربه چندباره اتفاقات ناخوشایند نباشیم.