محیط بانان، مدافعان بی‌دفاع
هامون رشیدیان
محیط بانی یک یاز شغل‌های پرخطر و البته کم درآمد است که از عهده هر کسی ساخته نیست. برای محیط بان بودن باید عاشق بود و البته قلبی بزرگ داشت. سالهاست شکارچیان وطنی و البته این روزها شکارچیان خارجی در حال کشتار و غارت حیوانات بی دفاع هستند. در ایم میان محیط بانان برای نجات جان حیوانات و گاهی نجات جان خودشان مجبور به استفاده از اسلحه می‌شوند اما نبود قوانین شفاف و حمایتی باعث شده این مدافعان طبیعت اکنون بی دفاع باشند. محیط‌بانان افرادی هستند که تحت استخدام سازمان حفاظت محیط‌زیست به امور حفاظت و کنترل عرصه‌های طبیعی و حیات وحش کشور مشغول هستند و از نظر قوانین استخدامی، کارمند دولتی محسوب می‌شوند اما باتوجه به شرایط کاری، وضعیتی شبیه نیروهای انتظامی یا شبه نظامی دارند. گرچه حفاظت از منابع طبیعی نیازمند امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی کافی است اما متاسفانه محیط‌بانان کشورمان در حال حاضر به دلیل نبود امکانات و تجهیزات به روز در حفاظت از محیط‌زیست با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند و گاهی یک محیط‌بان به تنهایی باید از هزاران هکتار از طبیعت محافظت کند که این کار در عمل غیرممکن است. نبود نیروی انسانی و تجهیزات قدیمی و فرسوده سبب شده که تعداد زیادی از محیط‌بانان در حین فعالیت و انجام وظایف در برخورد با متخلفان زخمی و شهید شوند.
شکارچیان بدون مجوز
محیط‌بانان برای حفاظت از عرصه‌های طبیعی کشور با مشکلات زیادی مواجه هستند؛ یکی از مهم‌ترین این مشکلات وجود شکارچیان بدون مجوز است که مقابله با آنها گاه باعث به خطر افتادن جان محیط‌بانان می‌شود. زندگی در شرایط سخت و عدم اطلاعات کافی در خصوص رفتار با محیط زیست از دیگر مشکلاتی است که محیط‌بانان با آن مواجه هستند. این درحالی است که شکارچی‌ها از امکانات خوبی مانند خودروهای خوب، تفنگ، بی‌سیم و … برخوردار هستند و محیط‌بان‌ها از ساده‌ترین امکانات بی بهره‌اند.
در عین حال به دلیل خلأهای قانونی اگر محیط بان در درگیری با شکارچیان غیر مجاز اقدام به شلیک کرده و شکارچی کشته شود. محیط بان به جرم قتل زندانی می‌شود و حتی ممکن است اعدام شود در حالی که چنین قوانینی در مورد دیگر نیروهای مسلح کشور وجود ندارد و اگر قانون به کارگیری سلاح به درستی استفاده شود هیچ خطری فرد شلیک کننده را تهدید نمی‌کند.
شغلی طاقت‌فرسا با حداقل حقوق
معیشت محیط‌بانان نیز از دیگر مواردی است که چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. محیط بانی شغلی به شدت طاقت فرساست. بر اساس نظر کارشناسان برای حفاظت از محیط زیست ایران به تقریباً ده برابر نیروهای فعلی محیط بان نیاز است اما به دلیل نبود بودجه مناسب اکنون هر محیط بان مجبور است کار ده نفر را انجام دهد و حداقل حقوق را دریافت کند.
با توجه به مشکلات فراوان محیط‌بانان، سازمان حفاظت محیط‌زیست پس از شهادت دو تن از نیروهای یگان حفاظت محیط زیست وعده تهیه و تدوین لایحه حمایت از محیط بانان را داد. این لایحه پس از تدوین از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست به دولت ارسال و پس از آن تقدیم مجلس شد. اما با گذشت حدود دوسال از تدوین این لایحه هنوز فرصت مطرح شدن در صحن را نیافته است.
اگر چه این لایحه هم در عمل کار چندانی برای محیط بانان و مشکلات آنها انجام نمی‌دهد اما همین قدم کوچک هم فعلاً تنها امید این قشر زحمتکش جامعه است.
یکی دیگر از دردهای بزرگ محیط بانان حمایت نشدن از سوی مردم است. درست است که محیط زیست نیاز به مراقبت دارد اما واقعیت این است که این مراقبت در گام اول باید از سوی خود مردم انجام شود اما متاسفانه مردم ما با چنان سرعتی در حال تخریب محیط زیست خودشان هستند که احتمالاً در آینده‌ای نه چندان دور تنها چند فیلم و عکس از آنچه که محیط زیست ایران نامیده می‌شود باقی خواهد ماند. اگر مردم ما همپای محیط بانان مراقب محیط زیست کشور باشند نه تنها بخشی از زحمت محیط بانان کم خواهد شد بلکه می‌توانیم امید داشته باشی که در سایه حمایت مردم مسئولان نیز ملزم به حمایت از این قشر زحمتکش شوند.
