جام جهانی در تسخیر فناوری
هامون رشیدیان
مسابقات جام جهانی، به صنعتی چند میلیارد دلاری تبدیل شده که تماشاگران بسیاری را از سراسر جهان به خود اختصاص می‌دهد. در نتیجه، عجیب نیست که توجه اهالی فناوری نیز به این رویداد پرطرفدار جلب شود. در مسابقات پیشین جام جهانی که در برزیل برگزار شد، برای نخستین بار، “فناوری خط دروازه”(Goal-line technology) مورد استفاده قرار گرفت. فناوری خط دروازه، یک مکانیسم الکترونیکی برای تشخیص عبور کامل توپ از خط دروازه است که با کمک دستگاه‌های الکترونیکی برای کمک به داوران استفاده می‌شود. اما در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه و با توجه به اعتراضات گسترده مربیان و بازیکنان به داوران فیفا تصمیم گرفت از حداکثر توان خود برای استفاده از تکنولوژی در فوتبال استفاده کند. نتیجه این خواست فیفا نیز استفاده از تکنولوزی های به شدت پیشرفته است که در این جام جهانی حسابی خبرساز شده‌اند.
کمک داور ویدئویی
“کمک داور ویدئویی”(VAR)، نوعی کمک داور است که تصمیمات داور را با استفاده از فیلم بازی و یک هدست برای برقراری ارتباط، بررسی می‌کند. استفاده از داوران ویدئویی در مسابقات راگبی، تنیس، “لیگ ملی فوتبال (آمریکایی)” (NFL) و حتی کریکت، نتایج موفقیت‌آمیزی داشته است اما امسال، برای نخستین بار در جریان بازی‌های جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه مورد استفاده قرار گرفته تا دقت و درستی نتایج این مسابقات جهانی را تضمین کند. ایده استفاده از این فناوری، ساده است. داور برای بررسی بهتر، موقعیت‌های بازی مانند گل، پنالتی، کارت قرمز و تشخیص در دادن کارت زرد یا قرمز را به کمک داور ویدئویی ارجاع می‌دهد. این فناوری، در چندین رقابت از جمله مسابقات فیفا مورد آزمایش قرار گرفت اما با مخالفت‌های گوناگونی مواجه شد. از جمله اینکه برخی VAR را به بازسازی یا حذف برخی قسمت‌های بازی متهم کردند اما این نظرات، فیفا را از به کار بردن آن باز نداشته است. در طول بازی‌های امسال، یک مجموعه از کمک داوران ویدئویی متشکل از یک کمک داور ویدئویی، سه دستیار و چهار متصدی پخش در “اتاق پخش ویدئو”(VOR) واقع در “مرکز پخش بین‌المللی مسکو”(IBC) قرار دارند. این مجموعه، از تصاویر ۳۳ دوربین پوشش‌دهنده بازی استفاده می‌کند و همچنین، امکان دسترسی اختصاصی به دو دوربین مخصوص آفساید را دارد. تا اینجای جام VAR خبرسازترین تکنولوژی جام بوده است.
سیستم‌های ردیابی و اجرایی الکترونیکی
یکی دیگر از نوآوری‌های فیفا برای جام جهانی امسال، “سیستم‌های ردیابی و اجرایی الکترونیکی” (EPTS) است. این سیستم، یک تبلت را شامل می‌شود که برای مربیان همه تیم‌ها، امکان دسترسی به آمار بازیکنان و فیلم‌های ویدئویی را در زمان واقعی فراهم می‌کند. به هر تیم، سه تبلت داده می‌شود که یکی از آنها برای تحلیلگر حاضر در جایگاه تماشاگران، دیگری برای تحلیلگر روی نیمکت و سومی برای گروه پزشکی است. فیلم بازی با یک تأخیر ۳۰ ثانیه‌ای، اطلاعاتی مانند داده‌های موقعیتی هر بازیکن، عبور، فشار، سرعت و مقابله‌ها را ارائه می‌دهد. این فناوری، با سیستم‌های مبتنی بر دوربین و فناوری پوشیدنی کار می‌کند که در سال ۲۰۱۵ به تأیید فیفا رسیده‌اند. در جام جهانی، داده‌ها با دو دوربین ردیابی نوری واقع در جایگاه اصلی تماشاگران گردآوری می‌شوند و تیم‌ها امکان دسترسی به دوربین‌های تاکتیکی انتخاب شده را خواهند داشت.
اینترنت ۵G
“نسل پنجم شبکه تلفن همراه” (۵G)، استانداردهای پیشنهادی برای نسل جدید ارتباطات سیار است که پس از نسل چهارم شبکه تلفن همراه کنونی ارائه می‌شود. برنامه‌ریزی طراحان این فناوری، افزایش سرعت اتصال اینترنت از سمت اپراتورها به میزان ۲۰ گیگابیت و افزایش ظرفیت بیشتر نسبت به نسل چهارم است. تصمیم برگزارکنندگان جام جهانی برای به کار بردن این فناوری، کمی زودتر از موعد صورت گرفته است اما آنها تصمیم دارند نسل پنجم اینترنت را به صورت آزمایشی در طول این مسابقات، مورد استفاده قرار دهند. انتظار می‌رود اینترنت ۵G، در سال ۲۰۱۹ در دسترس عموم قرار گیرد.
توپ هوشمند
شرکت آدیداس، از سال ۱۹۷۰، توپ رسمی همه مسابقات جام جهانی را تولید کرده است. در مسابقات امسال، آدیداس از توپ جدید این شرکت موسوم به ” تلستار ۱۸″ (Telstar 18) رونمایی کرده و طراحی جدیدی ارائه داده است. گفته می‌شود در این توپ تراشه‌ای وجود دارد که آمار اطلاعات دقیقی از وضعیت توپ و فشار وارد شده و حتی باد توپ را به مسئولان اعلام می‌کند. با این تراشه اگر توپی به هر دلیل کم باد شود فوراً به اطلاع مسئولان می‌رسد و آنها به راحتی می‌توانند توپ را از بازی خارج و توپ جدید جایگزین کنند.
