زلزله دست بردار نیست

دامون رشیدزاده

مدتی بود خبری از زلزله و مصائبش نبود اما دو زمین لرزه نسبتاً قدرتمند در کرمانشاه و کرمان باعث شد بار دیگر این حادثه شوم به صدر اخبار ایران بازگردد. هر چند ما ایرانی‌ها مدت‌هاست که زلزله آشنا هستیم اما همچنان نسبت به این بلای خطرناک بی توجه هستیم و با وجود هزاران هزار کشته و میلیون‌ها نفر بی خانمان هنوز هم عزم و اراده‌ای برای مقابله با زلزله شکل نگرفته است و همچنان ما بعد از وقوع زمین لرزه تنها آه و ناله سر می‌دهیم و از بخت بد خود به خدا گلایه می‌کنیم.

این در حالی است که کشور ما بر روی گسل‌های فعال زمین بنا شده و هر لحظه این احتمال وجود دارد که زمین با لرزشی هولناک خشم خانه‌های سست ما را به تلی از خاک تبدیل کند. با این وجود همچنان در کشور ما قوانین ساخت و ساز با ضعیف‌ترین استانداردهای ممکن نظارت می‌شود و امکانات برای مقابله با زلزله‌های بزرگ به حدی ضعیف است که اگر خدایی ناکرده زلزله شدیدی در یکی از شهرهای بزرگ رخ دهد مسئولان مانند همیشه باید کاسه گدایی به سمت مردم دراز کنند و برای کمک چشم انتظار مردمی باشند که خودشان در شرایط اقتصادی فعلی بیش از هر کسی نیازمند کمک هستند.

در روزهای گذشته ابتدا دو زلزله استان هرمزگان و بخش‌هایی از کرمان را لرزاند و خسارت‌هایی به وجود آورد. هر چند این دو زمین لرزه کشته نداشت اما تعداد زیادی از هموطنان مصدوم شدند و خانه و زندگی خود را از دست دادند.

در همین حال که تمرکز مسئولان و رسانه‌ها به استان هرمزگان و زمین لرزه نسبتاً شدید این استان بود، در ساعت ۱۴:۳۷:۲۵ روز یکشنبه زمین لرزه دیگری در استانی زلزله‌زده رخ داد. براساس آنچه شبکه‌های لرزه‌نگاری مرکز لرزه‌نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران منتشر کرده است، زلزله‌ای به بزرگی ۵٫۹ ریشتر استان کرمانشاه و حوالی «تازه آباد» در شهرستان ثلالث باباجانی را لرزاند.

مختصات این زمین‌لرزه که در عمق ۸ کیلومتری زمین رخ داده، ۴۶٫۲۵ درجه عرض شمالی و ۳۴٫۶۵ درجه طول شرقی ثبت شده است. گفتنی است این زمین‌لرزه در ۱۳ کیلومتری تازه آباد، ۲۸ کیلومتری جوانرود و ۳۶ کیلومتری باینگان در استان کرمانشاه رخ داده است.

منطقه زلزله‌زده تازه آباد در نزدیکی شهرستان سرپل ذهاب قراردارد و براساس اطلاعاتی که منتشر شده جمعیت متأثر شهری و روستایی از این زلزله تا شعاع ۳۰ کیلومتری ۹۲ هزار نفر بوده است و دو شهر و ۳۱۸ روستا این زلزله را احساس کردند.

در پی این زلزله به برخی از منازل در شهرستان ثلالث باباجانی خسارت وارد شد و تعدادی از هموطنان‌مان نیز مصدوم شدند. بیشتر مصدومان از شهرستان‌های ثلاث باباجانی، روانسر و جوانرود بوده‌اند که خوشبختان به صورت سرپایی مداوا شدند. همچنین آمارهای حاکی از این است که مصدومیت‌ها از قطع انگشت تا تروما بوده است.

زلزله از جمله بلایایی است که در زمان وقوع تا کیلومترها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زلزله روز گذشته استان کرمانشاه نیز مانند سایر زلزله‌های بزرگ در استان‌های کردستان و آذربایجان غربی نیز حس شد. اتفاقی که موجب شد تا مردم این مناطق نیز ترس وقوع زلزله‌ای بزرگ‌تر را در روزهای آتی در دل داشته باشند.

واقعیت این است که کشور ما به هیچ عنوان برای مقابله با زلزله آماده نیست. دولتمردان هم در طی سالها و شاید قرن‌های اخیر به جای کار بنیادین در این زمینه تنها به شعار دادن پرداخته‌اند اما متاسفانه با شعار و وعده‌های پوچ نمی‌توان در برابر زلزله ایستاد.

آمادگی در برابر زلزله نیازمند ایجاد زیر ساخت‌های مناسب است. در اولین گام نیاز است که خانه‌های مناطق زلزله خیز ایران مستحکم شود. اولین عامل مرگ و میر مردم در هنگام زلزله همین خانه‌های سست است که با اولین تکان‌ها بر سر اهالی خانه خراب می‌شوند. گام بعدی ایجاد گروه‌های امداد و نجات مجهز در همه شهرهای ایران است. بعد از زلزله برای نجات جان مردم هر دقیقه با ارزش است اما ما همواره شاهد هستیم که در بهترین حالت نیروهای امدادی روزها بعد از زمین لرزه به محل حادثه می‌رسند و تازه آن هنگام است که این نیروها باید با تجهیزات اندک و فرسوده هزاران نفر را نجات دهند.

تا زمانی که این دو گام اساسی در کشور ما انجام نشود هر زلزله می‌تواند تبدیل به فاجعه‌ای تلخ شود. امیدواریم روزی شاهد تمام شدن شعارها و تحقق این دوگام اساسی باشیم.